Ngày 09 tháng 10 năm 2025, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 2230/QĐ-TTg phê duyệt Đề án “Đào tạo, phát triển nguồn nhân lực đường sắt Việt Nam đến năm 2035, định hướng đến năm 2045”. Đây là bước đi chiến lược quan trọng nhằm chuẩn bị lực lượng nhân sự chất lượng cao, góp phần hiện thực hóa các dự án đường sắt tốc độ cao, đường sắt điện khí hóa và hệ thống đường sắt đô thị hiện đại, đồng bộ trên toàn quốc.
1. Đào tạo nhân lực – bước đi tiên phong cho kỷ nguyên đường sắt hiện đại
- Theo Quyết định, công tác đào tạo và phát triển nguồn nhân lực đường sắt được xác định là nhiệm vụ trọng yếu, mang tính chiến lược, phải đi trước một bước, tạo nền tảng cho việc tiếp nhận, vận hành và làm chủ các công nghệ tiên tiến trong lĩnh vực đường sắt. Đề án hướng tới hình thành đội ngũ kỹ sư, chuyên gia, giảng viên, công nhân kỹ thuật và nhà quản lý có đủ năng lực, trình độ, đáp ứng yêu cầu phát triển mạnh mẽ của ngành giao thông vận tải trong thời kỳ mới.
- Đề án nhấn mạnh quan điểm phát triển toàn diện, đồng bộ, liên thông giữa các trình độ đào tạo; kết hợp chặt chẽ giữa lý thuyết và thực hành, giữa đào tạo trong nước và nước ngoài, giữa Nhà nước – Nhà trường – Doanh nghiệp; đồng thời chú trọng chính sách ưu đãi, thu hút, sử dụng và giữ chân nhân lực chất lượng cao.
2. Mục tiêu cụ thể: Đề án đào tạo 105.000 nhân lực đến năm 2035.
- Giai đoạn 2025 – 2030, Đề án đặt mục tiêu đào tạo ít nhất 35.000 nhân lực, trong đó có khoảng 1.000 người trình độ sau đại học, 14.000 người trình độ đại học, 11.000 cao đẳng và 9.000 trung cấp. Ngoài ra, sẽ có 5.000 người được bồi dưỡng nghiệp vụ vận hành, khai thác, bảo trì các tuyến đường sắt đô thị và khoảng 1.500 lượt cán bộ, chuyên gia được bồi dưỡng về quản lý nhà nước và quản lý dự án đường sắt.
- Giai đoạn 2031 – 2035, số lượng nhân lực đào tạo sẽ tăng gấp đôi, đạt ít nhất 70.000 người, tập trung vào các nhóm ngành kỹ thuật xây dựng công trình đường sắt, điện – tín hiệu, đầu máy – toa xe, khai thác và kinh tế vận tải đường sắt. Đồng thời, 40.000 người sẽ được bồi dưỡng nghiệp vụ phục vụ vận hành, khai thác, bảo trì hệ thống đường sắt tốc độ cao và đô thị.
- Đến năm 2045, Việt Nam hướng tới hình thành các trung tâm đào tạo và chuyển giao công nghệ đường sắt hiện đại trong khu vực, làm chủ công nghệ, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia trong lĩnh vực đường sắt.
3. Sáu nhóm nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm
Đề án xác định 06 nhóm nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu:
- Hoàn thiện thể chế, chính sách về phát triển nhân lực đường sắt, đặc biệt đối với đường sắt tốc độ cao, điện khí hóa và đô thị; xây dựng cơ chế khuyến khích hợp tác công – tư trong đào tạo.
- Tăng cường năng lực các cơ sở đào tạo, nghiên cứu, hình thành trung tâm thực hành – thí nghiệm chuyên sâu, nâng cấp cơ sở vật chất, thiết bị, chương trình đào tạo đạt chuẩn quốc tế.
- Đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực triển khai các dự án đường sắt, trong đó ưu tiên cử sinh viên, kỹ sư đi học tập, thực tập ở nước ngoài.
- Phát triển đội ngũ nghiên cứu, tiếp nhận chuyển giao và làm chủ công nghệ, tập trung vào công nghệ số, trí tuệ nhân tạo, robot, tự động hóa trong đường sắt.
- Đẩy mạnh hợp tác quốc tế, tăng cường học bổng, chương trình liên kết đào tạo với các quốc gia có hệ thống đường sắt phát triển.
- Đa dạng hóa nguồn lực đầu tư, lồng ghép các chương trình, dự án và huy động nguồn lực xã hội, doanh nghiệp tham gia đào tạo nhân lực đường sắt.
- Phân công trách nhiệm rõ ràng
* Theo Quyết định, Bộ Xây dựng là cơ quan chủ trì theo dõi, tổng hợp, định kỳ báo cáo Thủ tướng Chính phủ kết quả thực hiện Đề án; Bộ Giáo dục và Đào tạo chịu trách nhiệm hướng dẫn các cơ sở đào tạo, chuẩn hóa chương trình; Bộ Tài chính bảo đảm nguồn kinh phí; Bộ Khoa học và Công nghệ và Bộ Công Thương đẩy mạnh nghiên cứu, phát triển công nghệ và công nghiệp đường sắt; các địa phương chủ động xây dựng kế hoạch thực hiện theo điều kiện cụ thể.
4. Đề án mang tầm nhìn chiến lược – hiện thực hóa khát vọng phát triển hạ tầng đường sắt Việt Nam
Việc phê duyệt Đề án “Đào tạo, phát triển nguồn nhân lực đường sắt Việt Nam đến năm 2035, định hướng đến năm 2045” thể hiện quyết tâm của Chính phủ trong xây dựng ngành đường sắt hiện đại, xanh, thông minh và bền vững, lấy con người làm trung tâm của đổi mới sáng tạo. Đây là nền tảng vững chắc để Việt Nam làm chủ công nghệ đường sắt tốc độ cao, hội nhập sâu với khu vực và thế giới, góp phần quan trọng vào mục tiêu phát triển hạ tầng giao thông đồng bộ, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia và chất lượng cuộc sống của nhân dân.
Quyết định có hiệu lực thi hành kể từ ngày ký ban hành./.
Người viết bài
Đặng Công Hảo - Phòng Quản lý ngành